Uit het zicht

    1.

Wat is er mis met in iemands schaduw staan? Misschien leerde ik houden van wat ik heb, maar ik heb nooit anders gewild. Ik houd van de luwte, beschut en uit het zicht. Binnen handbereik gebeuren dingen waar iedereen naar kijkt, maar ik verroer me niet.

Kijk maar eens een tijdje tegen de zon in en daarna om je heen. Kleine blinde vlekken die zich op je netvlies nestelen naarmate de tijd verstrijkt. Hoe verder je weg wilt kijken, hoe meer het je belemmert; hele vergezichten gaan er achter schuil.

Van mijn familie word ik als minst ambitieus gezien. Ik hoef de wereld niet zo nodig te veranderen. Het maakt me moe, dat eeuwige zoeken, altijd dat gesmeek, dat stampvoeten om meer. De snelheid waarmee alles anders moet, zonder ooit te zien hoe het nu is. Dat rusteloze dat in geen schijnwerper te vangen is. Alsof ontevredenheid losstaat van onszelf, een object is dat minder groot wordt als je het deelt. Nee, het neemt de vorm aan die je het geeft, dus houd het voor jezelf, vouw het op en berg het weg. Ik kijk er nooit meer naar om.

Laat mij de rest maar gadeslaan, onbelemmerd, ik hoef niets meer. Ik ga op in mijn omgeving, de wereld neem ik op in mij.




    2.

De supermarkt bij ons op de hoek schreef ieder jaar een wedstrijd voor de mooiste kleurplaat uit. Wat je kon winnen kan ik me niet meer herinneren, maar ik weet nog wel hoe fanatiek ik meedeed. Winnen deed ik niet. Mijn tekeningen waren altijd een rommeltje vergeleken met die van anderen.

Nu ik ouder ben zie ik pas goed hoe grimmig we vasthouden aan omlijstingen. In de kunst zien we dit het duidelijkst terug, met als persoonlijke favoriet de passe-partout. Een simpel stuk karton dat via aflopende lijnen de blik zachtjes het beeld binnentrekt.
Ik heb eens een foto gezien van drie bij drie centimeter, met een passe-partout dat tien keer zo groot was. De zuigkracht die er van dat beeld uitging was opeens enorm, sterker dan dat de foto op zichzelf ooit had kunnen zijn. Dat wat zich binnen de lijst bevindt is doorgaans het belangrijkst, niet andersom.

Televisie maakt gebruik van hetzelfde principe, maar dan onzichtbaar. Niet alleen de behuizing van de tv vormt een lijst, vooral het zwenken en zoomen van de camera dirigeert ons door het programma. Hier is niets subtiels meer aan: als kijker wordt je aan je haren meegesleurd. Wat niet in beeld komt, bestaat ook niet.

Zonde, want binnen de lijntjes zie je slechts persiflages, modellen en kinderen die te hard proberen zichzelf niet te zijn. De leukste dingen gebeuren buiten beeld.